harp

Tussen april en juni 2022 mocht ik wekelijks met de kleine harp komen spelen voor de allerkleinsten en hun naaste familie, op de afdeling neonatologie van ziekenhuis Rijnstate in Arnhem. In het kader van “integrative nursing” past het aanbieden van live muziek mooi in het zorgconcept. Bovendien is de afdeling geboortezorg recent verbouwd en heeft ieder gezin een eigen suite.
Dankzij het enthousiasme van de werkgroep muziekzorg op de Neonatologie en het Vriendenfonds Rijnstate konden we na gedegen voorbereiding dan eindelijk beginnen op 7 april.
Twee verpleegkundigen, Sanne en Wietske, hebben voor hun specialisatie neonatologie de muziekzorg als onderzoeksthema kozen en documenteerden gedurende alle live-muziek interacties de vitale functies en comfortscore voor/tijdens/achteraf. Ook werden de ouders geïnterviewd. De resultaten zullen worden vergeleken met het inzetten van opgenomen muziek en alles zal in t najaar worden geanalyseerd door een arts in opleiding.

Vooraf kreeg ik al een rondleiding en bekeken we in een lege kamer de moderne couveuses. Naast de monitor die de vitale functies van de baby’s weergeeft, worden ook lichtintensiteit, luchtvochtigheid en decibellen gemeten. De decibelmeter op de couveuse was tijdens de eerste interacties een perfect hulpmiddel om het volume van de stem en harp in de gaten te houden.

Baby 1 ligt meestal bij vader op de borst te buidelen, soms ook in de couveuse als ik kom. Ik speel rustige muziek waarop zij en de rest van de familie samen kunnen ontspannen, soms alleen harp. soms met zachte zang erbij. Moeder kan dan wat rusten of aandacht geven aan de grote broer, of kruipen ze gezellig met z’n allen op het bed en laten zich door de muziek meevoeren. Bij de laatste interactie lag de baby in haar wiegje en was wat onrustig. Ik begin te spelen en vraag aan grote broer of hij wel eens zingt voor haar. “ja hoor, slaap kindje slaap”. Daar gaan we, samen heel zachtjes “slaap kleintje slaap, daar buiten loopt een schaap…” dan zingt broer “… en pappa is een aap… ;-)”.  Wij hebben lol en de kleine geniet er duidelijk van, ze is ontspannen. Maar steeds als we stoppen of een ander liedje willen spelen wordt zij onrustig, dus zorgt zij ervoor dat wij 20 minuten lang hetzelfde liedje in de herhaling zingen… dan slaapt ze diep in en ronden we t bezoek zachtjes af.

In een andere kamer ligt een tweeling. Zodra ik begin met spelen van eenvoudige zachte muziek, worden curves op de monitor regelmatig en zien we langzaam dat de ademhaling verbetert. Een van de kindjes valt in diepe slaap, de andere opent de ogen en volgt de beweging van de harp. Met haar mondje beweegt ze zachtjes, alsof ze de klanken van de harp, die ze voor het eerst hoort, wil proeven. Moeder neemt een stukje op met haar telefoon. De week erna vertelt ze me dat ze deze opname wel eens gebruikt als de baby ’s nachts onrustig is, en dat ze dan weer terug in slaap viel.

In een derde suite ontmoeten we een moeder met een heel klein meisje op haar borst (buidelend), ze zijn beide onrustig. Ze komen uit Latijns Amerika en omdat ik daar lang heb gewoond sprak ik haar aan in t Spaans. Na een tijdje losse zachte akkoorden te spelen, zet ik een Spaans wiegeliedje in. “Oja, dat herinner ik me van vroeger!” zegt moeder en samen komen we op de woorden erbij. We spelen en zingen het liedje, over en over again, moeder ontspant en de baby valt lekker in slaap.
De week erna vertelde moeder me dat ze nu iedere dag voor haar meiske zingt als ze onrustig is. Zo helpen de muziek sessies ouders te herinneren om dingen die ze thuis misschien zouden doen maar in de klinische spannende omgeving van de Nicu soms vergeten, wel te doen. Zoals zingen en neuriën, samen bewegen op het ritme.

Op de gang speel ik even gezellig voor de verpleegkundigen, en hup, spontaan word ik naar een suite gebracht waar een gezin net een enorm stressvolle periode heeft doorgemaakt: “we gunnen hen de mooie klanken van de harp en een moment van ontspanning”. We verwachten eigenlijk dat het een intiem momentje van ontroering en tranen wordt, maar de baby reageert met zulke grappige gezichtsuitdrukkingen en nieuwsgierige oogjes op de muziek, dat het een vrolijke boel wordt. Moeder zegt: “We hebben even op een hele andere manier naar ons manneke kunnen kijken, zo heeft hij nog niet eerder gereageerd!” Een moment zijn we niet met ziekte of zorgen bezig, maar met het leren kennen van het kind, zo leuk.

Als troubadour van suite naar suite, breng ik met de harp een wiegje van klank, een zachte ervaring voor ouders en kind, een moment voor een lach en een traan. Een gelegenheid voor ontspanning en verbinding, herinneringen worden gemaakt en de zorgen even vergeten.

…wordt vervolgd…!